Zwykli ludzie myślą, że kolor to coś obiektywnego. Fotografowie powinni wiedzieć lepiej. Jak rozpoznać czy zdjęcie jest czarno-białe? Phi, cóż prostszego! No chyba, że wiemy czym są iluzje optyczne. Wtedy zrozumiemy też, że rzeczy nie zawsze są takie, jak się wydają.
Czarno-białe zdjęcie jest kolorowe, czyli iluzja optyczna
Krąży ostatnio po sieci piękny przykład fotograficznej iluzji optycznej: czarno-białe zdjęcie z nałożonymi barwnymi kratkami wydaje się kolorowe. F-stoppersi opublikowali o tym artykuł, warto na niego zajrzeć – wprawdzie jest po angielsku, ale obrazków ograniczenia językowe nie dotykają. Trzeba się dobrze przypatrzeć, żeby zobaczyć, że zdjęcie naprawdę nie jest kolorowe. To niejedyny przykład iluzji optycznej polegającej na zmieszaniu kolorów w mózgu, zamiast na ekranie. TUTAJ można obejrzeć kule na pasiastym tle. Trudno uwierzyć, ale wszystkie kule są identycznego koloru. Różnią się tylko paskami, które przez nie przechodzą. Zamieszczono nawet animację pokazującą ten sam obrazek z paskami i bez – naprawdę robi wrażenie. Superciekawa jest też ilustracja na końcu tegoż artykułu – barwna spirala, w której pasy zielone i niebieskie są w rzeczywistości dokładnie tego samego koloru. Kto nie wierzy, może sprawdzić próbnikiem koloru.
Co z tych iluzji wynika dla fotografów?
No cóż, po obejrzeniu tych wszystkich hocków z kolorami, które są zupełnie inne niż się wydają, chyba nikt już nie ma wątpliwości: swoim oczom wierzyć nie można. Gadanie o „prawdziwych kolorach” i „tam naprawdę tak było” to tylko gadanie. Postrzeganie barwy nie jest obiektywne (jasności zresztą też) – patrzymy oczami, ale na to co zauważymy, ma wpływ przetwarzanie informacji w mózgu. Kolory wydają się inne w zależności od tego, z jakimi kolorami sąsiadują, a nawet od tego, co oglądający widział przed chwilą. Szare niebo wyda się niebieskie, jeśli u dołu znajdzie się złocisty pas wschodu słońca. Jeśli zasłonimy dół – góra być może stanie się na powrót szara.
Nie wierz swoim oczom. Jeśli zależy Ci na wiedzy, jakie kolory naprawdę są na obrazku, to jedyną metodą jest sprawdzanie liczbowe. Znacznie sensowniejsze w fotografii jest jednak spojrzenie całościowe: jeśli zdjęcie robi wrażenie, jakie robić powinno, to… jego kolory są po prostu odpowiednie.
P.S. Możecie się nie wślepiać w zdjęcie otwierające – żadna iluzja, latarnia Malariff jest biała z czerwonym daszkiem, niebo niebieskie, a plaża czarna, nawet jeśli skały miejscami wydają się brązowe. I zdjęcie jest naprawdę kolorowe, bez żadnych hocków i pułapek. Ale spragnionym większej ilości barwnych iluzji optycznych polecam stronę http://www.psy.ritsumei.ac.jp/~akitaoka/color12e.html – tam nic nie jest takie, jak się wydaje.